Cadonau-effect

Onlangs vroeg de plaatselijke insolventieadvocaat mij hem te begeleiden naar zijn bijscholing voor klassenjustitie (met extra veel studiepunten) en hem daarna in peppi-en-kokkitaal (die tegenwoordig ook heel populair is als voertaal bij cursussen voor het trainen van de monitoring tijdens het geven van advies) uit te leggen wat er precies gezegd was. Maar dat was nog lastiger dan ik had verwacht. Een dubbelzinnigheid blijft bij een uitleg ervan in makkelijke bewoordingen toch nog steeds een dubbelzinnigheid, immers.
Beschouw de volgende zin: niemand zal terechtstaan voor een financieel of anderszins gruwelijk misdrijf, behalve in gevallen die voorkomen bij de laagste of middelste klasse, of bij de elite, tenzij de economie van het land hierbij niet gebaat lijkt.
Het is niet absoluut duidelijk of de zinsnede ‘tenzij de economie van het land hierbij niet gebaat lijkt’ alleen betrekking heeft op de elite of op het geheel van de laagste klasse, de middelste klasse én de elite. Het kostte, terecht, nogal wat tijd om dit goed toe te lichten, maar omdat onze advocaat mij op den duur niet meer kon betalen, moest ik abrupt afronden, waarna rekenfouten (of oneffenheden in de significantie) voor lief genomen moesten worden. Een week later belde ik hem, in mijn vakantiehuis in Griekenland, om te vragen of alles goed was. (Wat hij precies in mijn vakantiehuis deed, is mij nog steeds een raadsel. Ik weet wel zeker dat hij het was, want ik zag hem die middag nog met mijn verrekijker. Hoe hij aan mijn verrekijker kwam, is mij eveneens onduidelijk.) Over mijn commentaar gaf hij aan dat hij met steeds minder tevreden was, waaruit ik kon opmaken dat hij óf meer informatie nodig meende te hebben óf minder. Er zat daarom niets anders op dan hem hierover door te vragen, wat uiteindelijk resulteerde in deze opmerking van hem: ‘Houd nou eens op met het veroorzaken van dat Cadonau-effect de hele tijd!’
Maar het had natuurlijk niks met het Cadonau-effect te maken. Waarschijnlijk was de beste man in de war met het Muntwyler-effect (vermoeidheid en/of irritatie die optreedt door het onderworpen worden aan herhaling van een talige boodschap – vorm en/of inhoud betreffend). Maar goed, dingen door elkaar halen is dan ook waar juristen voor gestudeerd hebben. Nee, het Cadonau-effect wordt juist gebruikt om de emotionele lading van een conversatie te sturen: het (de)escaleren van de sfeer van een gesprek door standvastig timbre, spreekvolume en andere karakteristieken van je stem aan te passen.
Want hoe kunnen we bijvoorbeeld boosheid ontwapenen? Misschien door zelf veel minder boos te zijn; misschien door de verleiding te weerstaan onze emoties te laten verworden tot oncontroleerbare gemakzucht; en misschien door zelfs onze onverschilligheid onder de loep te nemen om te zien of die niet kan worden omgebogen tot inlevingsvermogen.
Een communicatieve houding die vervulling zoekt in het puur en eenzijdig najagen van het eigen gemoed past niet in een efficiënte communicatie, volgens Cadonau, omdat deze zichzelf niet aan banden kan leggen, terwijl de omgeving waarin deze wordt geplaatst juist beperkt wordt door onbegrip. Cadonau zegt verder dat het besef daarvan veel breder en dieper gaat dan communicatie zelf, met wortels in het onderwijs – en tevens van belang is voor onafhankelijkheid en zelfredzaamheid.